Samenwerking Maasdriel, West Maas en Waal en Zaltbommel

Waarom werken we mee aan de opvang van vluchtelingen?

Hier zijn 2 redenen voor:

1. Maatschappelijke verantwoordelijkheid: De asielzoekerscentra in Nederland zitten al tijden overvol, er zijn enorme tekorten aan opvangplekken. De humanitaire nood is hoog. Wij bieden, net als veel andere gemeenten in Nederland, een thuis aan mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en geweld. We nemen met het bieden van opvangplekken onze maatschappelijke verantwoordelijkheid. 
2. Wettelijke verplichting: Alle gemeenten moeten bijdragen aan de opvang van vluchtelingen. Dat staat in de Spreidingswet. Gemeente Maasdriel, West Maas en Waal en Zaltbommel spraken af om deze opgave gezamenlijk op te pakken. Ze bekeken samen wat we al doen. En wat de mogelijkheden zijn om nog meer te doen.

Waarom werken deze drie gemeenten samen aan de opvang van vluchtelingen? 

De gemeenten Zaltbommel, Maasdriel en West Maas en Waal sloten begin 2024 een intentieovereenkomst om samen te werken aan de opgaven voor de Spreidingswet. Samen kunnen ze de gezamenlijke opgave goed oppakken. Ze vullen elkaar goed aan en hebben elkaar ook nodig om te voldoen aan de opgaven.
In een brief aan de waarnemend commissaris van de Koning van Gelderland lieten de drie gemeenten weten hoe ze dat samen willen doen. Op 1 november moeten alle provincies hun plannen inleveren bij het ministerie van Asiel en Migratie. 

Wat is de opgave voor deze drie gemeenten en wat is er al gedaan?

In totaal is de gezamenlijke taakstelling voor de drie gemeenten bij elkaar:

• Opvang van  416 vluchtelingen en 38 alleenstaande minderjarige vluchtelingen 
• Opvang van 554 Oekraïense ontheemden. Voor de Oekraïners zitten we op dit moment gezamenlijk ruim boven de opgave. Als we 40 alleenstaande minderjarige vluchtelingen (AMV) opvangen, voldoen we ook aan die taakstelling.
• Voor reguliere vluchtelingen voldoen we nu nog niet aan de taakstelling. We huisvesten, als we realiseren wat er in ons voorstel aan de commissaris van de Koning staat, met zijn drieën dan minder reguliere vluchtelingen dan de gezamenlijke taakstelling. Daar staat tegenover dat we gezamenlijk ruim meer Oekraïense ontheemden huisvesten dan de taakstelling. Opvanglocaties zijn niet ruim voorhanden en we doen wat we kunnen binnen de mogelijkheden die er zijn. 

Waar komen de opvanglocaties en wanneer?

Dat is nog niet bekend. We gaan, in overleg met het COA, op zoek naar geschikte locaties. Direct na een besluit over een locatie worden omwonenden en belanghebbenden geïnformeerd.

Wat zijn AMV’ers?

Alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV'ers) zijn jongeren die zonder ouders of begeleiders naar Nederland komen. Het zijn jongeren tussen de 15 en 18 jaar oud. Het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) vangt deze jongeren op in kleinschalige opvanglocaties. Zij krijgen hier een jeugdbeschermer van stichting Nidos. Als zij jonger dan 15 jaar zijn, komen zij in principe in een opvanggezin terecht onder verantwoordelijkheid van stichting Nidos. Zijn ze ouder dan 15 jaar, dan komen ze terecht in de kleinschalige opvang van het COA. De jongeren worden intensief begeleid en er is 24/7 begeleiding op de locaties. De jongeren zijn, net als Nederlandse kinderen, leerplichtig en gaan dus ook naar school.

Wat is het verschil tussen een asielzoeker, een vluchteling en een statushouder?

Een asielzoeker is iemand die in Nederland bescherming heeft aangevraagd.

Een vluchteling is iemand van wie de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) in de asielprocedure heeft vastgesteld dat hij of zij gevaar loopt in het land van herkomst. Deze persoon krijgt een asielvergunning. Zodra een asielzoeker als vluchteling erkend is en in Nederland mag blijven, krijgt diegene een tijdelijke verblijfsvergunning voor vijf jaar.

Een vluchteling met een verblijfsvergunning wordt een statushouder genoemd. Deze persoon mag vanaf dat moment volwaardig deelnemen aan de Nederlandse samenleving en integreren. 

Als iemand ten minste vijf jaar met een verblijfsvergunning in Nederland woont, Nederlands spreekt en met goed gevolg een inburgeringsexamen aflegt, kan deze persoon het Nederlanderschap aanvragen.

Hebben inwoners iets over de opvang te zeggen? Overleggen jullie vooraf met de buurt over locaties?

Omdat de opvang van vluchtelingen een wettelijke taak is, kan het college van burgemeester en wethouders dit besluit nemen. Het college van burgemeester en wethouders neemt hierin haar eigen verantwoordelijkheid. Het college informeert de gemeenteraad hierover. 

Zodra een locatie is gevonden en er afspraken zijn gemaakt met COA informeren we omwonenden, ondernemers in de buurt van de locatie en alle inwoners van de gemeenten. 

Uiteraard zorgt het college van burgemeester en wethouders dat waar mogelijk bewoners kunnen meepraten over de invulling van de opvang. We spannen ons in om ervoor te zorgen dat de opvang voor iedereen goed verloopt, voor zowel omwonenden als de vluchtelingen.   

Wanneer worden de opvanglocaties geopend?

Dat is nog niet bekend. Om mee te tellen voor de opgave van de Spreidingswet, moeten de locaties voor 1 juli 2025 beschikbaar zijn voor het COA. 

Wat als de Spreidingswet van tafel gaat? Kunnen de gemeenten ook ‘nee’ zeggen tegen het opvangen van vluchtelingen?

Er zijn sowieso onvoldoende opvangplekken beschikbaar en de humanitaire nood is hoog. Dat verandert niet als de Spreidingswet van tafel zou gaan. Wij vinden dat alle gemeenten hun steentje moeten bijdragen aan de opvang, of er nou een Spreidingswet is of niet. We zien dit als onze maatschappelijke opgave. 

Gaat de opvang van vluchtelingen ten koste van onze eigen inwoners?

Nee, noodopvang van vluchtelingen leidt er niet toe dat we ook méér statushouders opnemen. Er hoeven dus geen extra woningen gezocht te worden in onze gemeente.

Het zit het met voorzieningen als onderwijs en zorg? 

De gemeente moet zorgen voor onderwijs aan alle leerplichtige kinderen. Alle kinderen in Nederland hebben recht op onderwijs. Kinderen van asielzoekers gaan binnen 3 maanden nadat ze in Nederland zijn aangekomen naar school.  
Zorg is per type opvangvoorziening verschillend georganiseerd. Dat heeft ook te maken met de grootte van een locatie. Uitgangspunt is dat een locatie geëxploiteerd wordt door het COA. Daar hoort dan ook het regelen van zorg door COA bij.