Toespraak 4 mei van Vincent van Neerbos

Herdenken

We staan stil bij hen die het slachtoffer werden van geweld en onderdrukking in de oorlogsjaren. Het zijn de meest zwarte bladzijden uit onze geschiedenis en een tijd waarin mensen zich van hun slechtste kant lieten zien.  
Het is een onvoorstelbare gedachte dat van de 140.000 joodse Nederlanders die ons land in mei 1940 telde, er 101.800 zijn vermoord of door ziekte en uitputting in concentratiekampen om het leven gekomen. Deels met hulp van of aangewezen door hun medelanders.  
Oorlog is een tijd van haat, ellende en verschrikkingen. De meest duistere dagen, waarin er soms een lichtpuntje te ontdekken valt. Een daad van verzet.  

Het verhaal van de oorlog gaat ook grotendeels over gewone mensen zoals u en ik die probeerden om onder ongewone en soms slechte omstandigheden het beste ervan te maken. Het verhaal van Maas en Waal gaat over een bevrijding die zonder vrede was. We werden in september 1944 bevrijd door de geallieerden, maar vormden vervolgens tot mei 1945 het frontgebied. In die maanden vielen dan ook de meeste slachtoffers. 
In die maanden werden de diepste littekens geslagen, die voor een aantal onder u vandaag nog voelbaar zijn.

Misschien hebt u zelf herinneringen aan die dagen. Of heeft u van uw ouders of grootouders gehoord hoe groot de angst was wanneer het geluid te horen was van een V1 raket, het gevoel van onzekerheid in schuilkelders. Of het verdriet van het missen van een geliefde. 
Het gevoel van missen is iets wat we ons allemaal kunnen voorstellen. Oneerlijk, onrechtvaardig, boos makend en machteloos. 

Het is verdriet en de machteloosheid is ook nu voelbaar, doordat we aan hen denken. Die vaders, moeders, broers, zussen en kinderen die in de oorlogsjaren omkwamen. En de soldaten en verzetsstrijders die hun leven gaven voor de vrijheid van anderen. Toen in ‘40-‘45 en nu tijdens vredesoperaties waar ook ter wereld. Zij zijn allemaal iemands dochter, ze zijn iemands zoon. 

We kunnen ons eens niet voorstellen wat het brengen van zulke offers daadwerkelijk betekent. Je leven op het spel zetten, alles riskeren om een ander te beschermen. Te vechten en te sterven voor een groter goed: voor vrijheid en vrede. Laten we die vrijheid en vrede die wij hebben dus niet voor vanzelfsprekend nemen. Er is een prijs voor betaald. 
Want meer dan ooit tevoren is het belangrijk dat wij onze ogen niet sluiten voor wat er gebeurt in de wereld. In Oekraïne.  

We zien dat polarisatie toeneemt. Niet onze overeenkomsten, maar onze tegenstellingen worden breed uitgemeten in het nieuws en op social media. Laten we ons gezamenlijk inzetten voor een wereld waarin vrede en vrijheid voor iedereen vanzelfsprekend zijn. Laten we niet wegkijken, maar actief bijdragen aan het creëren van een betere wereld voor ons allemaal. 

Dat doen wij door te herdenken en te bezinnen. We herdenken onze gevallenen, de mensen die de hoogste prijs hebben betaald voor vrede. En spreken onze dankbaarheid aan hen uit. Zij blijven voor altijd in ons geheugen en in ons hart.

Vincent van Neerbos
Burgemeester