Eikenprocessierups

Wat is het?

De eikenprocessierups is de larve van een nachtvlinder. Deze vlinder legt haar eitjes in de toppen van vooral eikenbomen. Van april tot begin mei komen de rupsen uit de eitjes. Aanvankelijk zitten de rupsen hoog in de boom. Na een aantal vervellingen komen groepjes rupsen samen. Ze vormen grote nesten op de stammen van eikenbomen. Deze nesten bestaan uit een dicht spinsel van draden, brandharen, vervellingshuidjes en uitwerpselen. Vanuit hun nesten gaan de rupsen ’s nachts in processie (in een rij) op zoek naar voedsel.

Gezondheidsklachten

Het venijn van de eikenprocessierups zit in de brandharen van de rups. Een volgroeide rups heeft er ongeveer 700.000! Deze haartjes zijn met het blote oog niet te zien. Met hun weerhaakjes dringen de pijlvormige brandharen bij aanraking gemakkelijk in de huid, ogen en luchtwegen.

Contact met brandharen kan binnen een paar uur klachten veroorzaken, zoals (hevige) jeuk, bultjes, blaasjes, roodheid en ontsteking. De ogen kunnen rood en dik worden en/of ontstoken raken. Er kunnen verschijnselen optreden die lijken op een verkoudheid: een loopneus, kriebel in de keel, hoesten, moeilijk slikken en kortademigheid. Daarnaast kunnen zich algemene klachten voordoen, zoals braken, duizeligheid, koorts en algehele malaise. De overlast van de brandharen van de rups start meestal in mei en loopt door tot en met augustus.

Wat kunt u zelf doen?

Heeft u klachten, dan is het belangrijk om te voorkomen dat de brandharen zich verder over het lichaam verspreiden:

Strip de huid met plakband. Doe dit direct na blootstelling. Spoel daarna de huid en de ogen met lauw water af.
De brandharen zijn niet gemakkelijk te verwijderen uit kleding. Het beste is om kleding die besmet is met brandharen heel grondig te wassen (liefst op 60ºC).

Meestal verdwijnen de klachten binnen enkele dagen tot twee weken vanzelf. Bij hevige jeuk kunnen middelen tegen jeuk, zoals zalf op basis van menthol, verlichting geven. Zijn de klachten ernstiger, dan is het verstandig naar de huisarts te gaan.

Hoe voorkomt u problemen?

Zorg bij een bezoek aan een natuurgebied waar de eikenprocessierups voorkomt voor goede bedekking van de hals, armen en benen. Ga niet op de grond zitten.
Probeer direct contact met rupsen, (oude) brandharen, spinselnesten en vervellingshuidjes zoveel mogelijk te vermijden (dit geldt ook voor huisdieren).
Maak kinderen attent op het gevaar van de eikenprocessierups.
Vermijd wegen waar eikenbomen met veel processierupsen staan. Ook oude nesten van vorig jaar bevatten veel brandharen, welke kunnen verwaaien.